Dysforia płciowa

Dysforia płciowa to zjawisko, o którym w ostatnich latach mówi się coraz częściej. Chociaż problem dotyczy wielu osób i nie jest niczym nowym, w przeszłości bardzo często bywał ignorowany. Na czym dokładnie polega dysforia? Jest to sytuacja, w której płeć biologiczna nie pokrywa się z płcią psychologiczną. Przeczytaj nasz artykuł, aby dowiedzieć się, jakie są przejawy dysforii płciowej, z czego może wynikać, a także co robić, kiedy problem dotyczy nas samych lub naszych bliskich.

W skrócie, dysforia płciowa to stan, w którym pacjent nie odczuwa identyfikacji ze swoją płcią biologiczną i towarzyszy mu ciągły dyskomfort z tym związany. Osoba, która zmaga się z dysforią, chce mieć inną płeć, może odczuwać niechęć do swojego ciała, fantazjować o tym, że jest innej płci, wybierać zajęcia i zawody, które są charakterystyczne dla osób płci przeciwnej. Dysforia płciowa może ujawniać się już na początkowych etapach rozwoju i towarzyszyć choremu od najmłodszych lat. W rzeczywistości wiele dzieci ma etapy przejściowe, w których identyfikują się z inną płcią. U niewielkiej liczby najmłodszych taki stan może mieć charakter ciągły, powtarzalny i nie zanikać – mamy wówczas do czynienia z dysforią.

Tożsamość płciowa człowieka kształtuje się około 3 roku życia. Dziecko w wieku około 6 lat jest natomiast w pełni ukształtowane płciowo. Płeć, z jaką wówczas się identyfikuje, nie zmienia się w trakcie życia. Zgodnie z opublikowaną 18 maja 2013 roku edycją klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, DSM–5, istnieje aż sześć podstawowych kryteriów pozwalających rozpoznać dysforię płciową:

1. Występowanie niespójności między płcią odczuwaną a cechami płciowymi.
2. Silne pragnienie pozbycia się swoich cech płciowych podyktowane ich niespójnością z płcią odczuwaną.
3. Silne pragnienie posiadania cech płciowych charakterystycznych dla drugiej płci.
4. Silne pragnienie bycia osobą drugiej płci lub płci alternatywnej.
5. Silne pragnienie bycia traktowanym jako osoba drugiej płci lub płci alternatywnej.
6. Silne przeświadczenie, o tym, że ma się uczucia i reakcje typowe dla drugiej płci lub płci alternatywnej.

Chociaż problem dysforii płciowej przez wiele lat był bagatelizowany i w wielu różnych kręgach stanowił temat tabu, dzisiaj mówi się o nim coraz częściej, a świadomość społeczeństwa o istnieniu zaburzeń płci rośnie. Coraz rzadziej mamy także do czynienia z bagatelizowaniem lub ukrywaniem dysforii. W wielu przypadkach problem zostaje rozpoznany już we wczesnym wieku, dzięki czemu możliwa jest szybsza pomoc.

W przypadku podejrzenia dysforii najważniejsze jest wsparcie oraz akceptacja bliskiego, bez względu na jego wiek. Tuszowanie problemu wynikającego ze wstydu lub strachu może prowadzić do poważnych problemów psychologicznych, np. stanów lękowych, zaburzeń odżywania, samookaleczeń, depresji, a nawet prób samobójczych. Warto pamiętać o tym, że osoba transseksualna nie ma wpływu na swój stan i nie może samodzielnie wrócić do identyfikacji z płcią biologiczną.

Chociaż problem dysforii płciowej przez wiele lat był bagatelizowany i w wielu różnych kręgach stanowił temat tabu, dzisiaj mówi się o nim coraz częściej, a świadomość społeczeństwa o istnieniu zaburzeń płci rośnie. Coraz rzadziej mamy także do czynienia z bagatelizowaniem lub ukrywaniem dysforii. W wielu przypadkach problem zostaje rozpoznany już we wczesnym wieku, dzięki czemu możliwa jest szybsza pomoc.

W przypadku podejrzenia dysforii najważniejsze jest wsparcie oraz akceptacja bliskiego, bez względu na jego wiek. Tuszowanie problemu wynikającego ze wstydu lub strachu może prowadzić do poważnych problemów psychologicznych, np. stanów lękowych, zaburzeń odżywania, samookaleczeń, depresji, a nawet prób samobójczych. Warto pamiętać o tym, że osoba transseksualna nie ma wpływu na swój stan i nie może samodzielnie wrócić do identyfikacji z płcią biologiczną.

Od kiedy problem dysforii płciowej jest powszechnie poruszany w mediach, osoby, które się z nim zmagają, dużo częściej zgłaszają się na porady do seksuologa. Również w przypadku małych dzieci, rodzice są skłonni do poszukiwania rozwiązania problemu, co znacznie zwiększa komfort psychiczny chorych.

Pierwszym krokiem, jaki powinniśmy podjąć w przypadku podejrzenia transseksualizmu, jest bez wątpienia wizyta u doświadczonego seksuologa, który specjalizuje się w problemach związanych z identyfikacją płciową. Ważne jest to, by problemu nie bagatelizować, a terapii nie odkładać w czasie. Im wcześniej zdasz sobie sprawę ze swojego problemu lub okażesz wsparcie bliskiemu zmagającemu się z dysforią, tym szybciej wdrożone zostanie odpowiednia terapia.

Porada u seksuologa to nic strasznego. Tak naprawdę nie trzeba się do niej przygotowywać w żaden konkretny sposób. Najważniejsze jest to, by podczas spotkania ze specjalistą szczerze odpowiadać na jego pytania i niczego nie ukrywać. Tylko w ten sposób seksuolog będzie mógł z pełni zrozumieć problem oraz zaproponować odpowiednią terapię. Seksuolog podczas sesji terapeutycznej może zadawać wiele różnych pytań, w tym również tych na tematy bardzo prywatne i intymne. Nie warto jednak się stresować – seksuolog zadaje je po to, by pomóc, a nie oceniać.