Twoje dziecko ma problemy z ciągłym zwlekaniem z wykonaniem zleconych zadań? Po powrocie ze szkoły nie jest w stanie zmobilizować się od odrobienia lekcji lub stale opóźnia sprzątanie pokoju? Jeśli tak, to nie jest odosobniony przypadek! Wiele małych dzieci oraz nastolatków ma tendencje do prokrastynacji. Czym dokładnie jest to zjawisko, na czym polega i czy można mu jakoś zaradzić?
Czym jest prokrastynacja?
Zjawisko prokrastynacji to nic innego jak przekładanie obowiązków na później. Może ono dotyczyć każdego z nas bez względu na wiek. Bardzo często jednak obserwujemy je u dzieci – kilkulatków, jak również nastolatków. Notoryczne przekładanie na później widać w szczególności u dzieci w wieku szkolnym. Samodyscyplina w nauce do sprawdzianu czy odrabianiu lekcji to jedno z największych wyzwań, z jakimi muszą się zmierzyć w codziennym życiu.
Prokrastynacja u uczniów to zjawisko powszechne. Cierpi na nie znacząca grupa dzieci w wieku szkolnym. Przełożenie nauki na później i oddanie się przyjemności wywołuje u ucznia chwilową radość i poprawę nastroju, która bardzo szybko znika w momencie, gdy uczeń w pośpiechu musi odrobić dużą ilość pracy domowej lub opanować materiał do sprawdzianu. Dziecko żałuje wówczas, że nie ma więcej czasu na naukę, a rosnąca presja czasu wywołuje stres i zakłopotanie.
Więcej na ten temat: Prokrastynacja – wynika z lenistwa czy jest problemem psychologicznym?
Skutki prokrastynacji dziecięcej
Najczęstszymi skutkami prokrastynacji u dzieci są bez wątpienia niższe oceny w szkole, zaległości w nauce czy zaniedbywanie obowiązków domowych. U wielu dzieci mogą prowadzić one do zaburzeń emocjonalnych takich jak poczucie niepokoju czy stres. Jeżeli akty prokrastynacji u dziecka są częste i stają się normą, mogą powodować dużo poważniejsze problemy. Najlepszym przykładem są zaburzenia poznawcze, np. kłopoty z zapamiętywaniem.
Dzieci, które notorycznie przekładają naukę na później, czują dodatkowo niechęć do przebywania w szkole. Nie odnajdują się na lekcjach, podczas których coraz mniej rozumieją, a także mogą mieć gorsze stosunki z rówieśnikami. Czasami bez pomocy ze strony psychologa mogą rozwinąć się u nich zaburzenia, które w przyszłości powrócą w pracy zawodowej. Prokrastynacja dziecięca może mieć zatem wieloletnie konsekwencje.
Czynniki wzmagające prokrastynację u dzieci
Prokrastynacja dziecięca to problem, który jest coraz bardziej widoczny wśród przedstawicieli najmłodszego pokolenia. Jeszcze kilkanaście lat temu dzieci były dużo bardziej chętne do pracy i pomocy rodzicom. Dzisiaj, za sprawą nowych technologii i ogromu rozrywek, z jakich mogą korzystać w wolnym czasie, zjawisko przekładania jest coraz bardziej powszechne.
Współczesne zabawki oraz gry charakteryzują się wysokim poziomem multimedialności i interaktywności. Z jednej strony są one dla dziecka ciekawe, a z drugiej sprawiają, że tradycyjna nauka z użyciem książek nie jest już tak atrakcyjna jak kiedyś. Chociaż w edukacji coraz częściej spotykamy nowe technologie, zwykle nie są one aż tak zaawansowane jak te, z których dzieci korzystają w czasie wolnym i w konsekwencji budzą niechęć.
Jak walczyć z prokrastynacją u dziecka?
Jeżeli Twoje dziecko cierpi na prokrastynację, zastanów się, co może być źródłem takiego zachowania. Jeżeli Ty lub inni domownicy macie w zwyczaju przekładanie obowiązków na później, starajcie się postępować tak, by pociecha miała dobre wzorce. Kolejnym krokiem, jaki musicie podjąć, będzie ograniczenie bodźców rozpraszających. Jeżeli dziecko notorycznie ogląda telewizję lub gra w gry na telefonie, postaraj się kontrolować czas, jaki spędza, oddając się rozrywkom.
Wiele dzieci, które notorycznie przekładają obowiązki na później, w rzeczywistości potrzebuje pewnej stymulacji ze strony rodzica. W wielu przypadkach to nie lenistwo jest przyczyną zjawiska, a brak samokontroli. Jest to głęboki problem, a jego lekceważenie przez rodzica może wywoływać w dziecku złość i negatywne emocje.
Wymagania rodziców powodem do przekładania
Wielu rodziców nie zdaje sobie sprawy z tego, że ich zachowanie może powodować przekładanie obowiązków u najmłodszych. Dotyczy to zarówno zbyt wyluzowanych rodziców, którzy nie kontrolują swojego dziecka i tego, co robi w wolnym czasie, jak i tych, którzy są bardzo wymagający i maja wysokie oczekiwania.
Często niezadowolenie rodziców z pracy, jaką wykonało dziecko, może stać się przyczyną niechęci do działania. Opiekunowie, którzy oczekują od swoich pociech zbyt dużo, zapewniają jej przeróżne zajęcia pozalekcyjne i przykładają nadmierną wagę do nauki, nie pozwalając na rozrywki, mogą wywołać bunt przejawiający się właśnie prokrastynacją.
Prokrastynacja a wizyta u psychologa dziecięcego
W wielu przypadkach wprowadzenie dyscypliny oraz kontrola tego, co dziecko robi w wolnym czasie, mogą skutecznie zachęcić je do zmiany codziennych nawyków. Bywają również dzieci, u których prokrastynacja ma dużo głębsze podłoże, a rodzice nie są w stanie zapewnić im skutecznej pomocy. W takich przypadkach rozwiązanie problemu może wymagać wizyty u psychologa dziecięcego, który pomoże zdiagnozować źródło problemu oraz zaproponuje odpowiednią terapię.
Prokrastynacja u dziecka to zjawisko, które może rzutować na całe życie, dlatego tak ważne jest, by reagować na nią od razu po zauważeniu pierwszych symptomów. Jeżeli Twoje dziecko notorycznie przekłada obowiązki, a Ty nie jesteś w stanie ich wyegzekwować, wybierz konsultację u psychologa dziecięcego.