Rola witaminy D w organizmie człowieka

Witaminy i minerały są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jedną z witamin, o których w ostatnich latach mówi się najczęściej, jest witamina D, która w organizmie człowieka pełni bardzo dużo różnych funkcji. Za co odpowiada witamina D? Jakie są jej źródła? Czym grożą jej niedobory? Czy suplementacja witaminy jest konieczna?

Witamina D należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Bardzo często nazywana bywa witaminą słońca, ponieważ jest produkowana przez organizm podczas ekspozycji na słońce. Witamina D pełni w organizmie bardzo wiele ról, np. uczestniczy w kształtowaniu się kości u dzieci, może zapobiegać nadciśnieniu, alergiom, chorobom serca czy cukrzycy.

Witamina D wpływa na działanie wielu układów oraz narządów, m.in.:

• Układu kostnego – wspomaga metabolizm kości, uczestniczy w kształtowaniu się kości i zębów, jej niedobór może skutkować krzywizną oraz zburzeniami mineralizacji kości.
• Układu mięśniowego – zbyt niski poziom witaminy D może powodować mięśnioból.
• Układu odpornościowego – wykazuje działanie przeciwbakteryjne oraz immunomodulujące. Może przeciwdziałać nowotworom oraz zachorowaniu na grypę. Zmniejsza ryzyko przeziębień.
• Układu krążenia – regularne przyjmowanie suplementów z witaminą D może regulować stan zapalny u osób cierpiących na przewlekłą niewydolność serca.
• Układu nerwowego – niedobór witaminy D może skutkować zaburzeniami snu.

Witamina D jest syntetyzowana w skórze w wyniku ekspozycji na promieniowania UVB. Synteza witaminy jest zależna przede wszystkim od pory roku oraz nasłonecznienia. W okresie zimowym, kiedy dni są krótkie i dużo rzadziej wystawiamy skórę na słońce, jej poziom jest zazwyczaj niedostateczny, dlatego powinna być przyjmowana w innych postaciach. Witamina D może być dostarczana do organizmu również z pożywieniem. Niestety w ten sposób możemy osiągnąć zwykle maksymalnie do 20% całego zapotrzebowania dziennego. Nawet najbardziej urozmaicona dieta nie jest w stanie zapewnić optymalnego poziomu witaminy. Do najbogatszych w witaminę D pokarmów zaliczamy przede wszystkim ryby, np. węgorze, śledzie, łososie, sardynki, jajka i niektóre rodzaje sera.

Zbyt niski poziom witaminy D jest bardzo częstą przypadłością wśród osób w różnym wieku. Gdy nie wychodzimy regularnie na słońce lub nasza dieta jest bardzo uboga w produkty z witaminą D, możemy cierpieć na jej niedobór. Skutki mogą być bardzo różne, a część z nich może rodzić długotrwałe konsekwencje. Do najczęstszych powikłań związanych z niedoborem witaminy D zaliczyć możemy krzywicę u dzieci i młodzieży, łamliwość kości, osteoporozę, zwyrodnienia układu kostnego, rozmiękanie kości, bóle mięśniowe, choroby przyzębia, bezsenność, ograniczenie widzenia.

Chociaż w przypadku witaminy D w większości przypadków mamy do czynienia z jej niedoborem, możliwe jest także przedawkowanie. Ma to zwykle miejsce, gdy witaminę przyjmujemy w każdej możliwej formie – spędzamy dużo czasu na słońcu, jemy dużo pokarmów z witaminą D, a dodatkowo przyjmujemy suplementy. Do najczęstszych skutków przedawkowania zaliczyć możemy nudności, osłabienie, brak apetytu, choroby układu nerwowego, zaburzenia pracy nerek oraz serca.

Aby osiągnąć i utrzymać prawidłowy poziom witaminy D, konieczne jest wdrożenie kilku zmian w codziennym stylu życia. Po pierwsze, należy pamiętać o codziennej ekspozycji na słońce. Wystarczy zaledwie 15–20 minut na słońcu w ciągu dnia. Podczas spaceru należy odsłonić jak najwięcej skóry. Co więcej, warto spożywać ryby morskie, jajka, oleje roślinne oraz sery dojrzewające i pleśniowe. W okresie jesienno–zimowym ważne jest natomiast przyjmowanie witaminy D w postaci suplementów diety.

Jeżeli rzadko wychodzisz na słońce i spożywasz produkty z witaminą D, koniecznie włącz do swojej codziennej diety suplementację. Aby dowiedzieć się, jaka dawka witaminy, jest dla Ciebie najlepsza, skonsultuj się z dietetykiem, który zaproponuje Ci zdrową dietę uzupełniającą poziom niezbędnych witamin oraz wskaże, jakie suplementy i w jakich ilościach przyjmować. Przed wizytą możesz wykonać badanie poziomu witaminy D, które pomoże dietetykowi opracować dietę w całości dopasowaną do Twoich potrzeb. Podczas układania jadłospisu specjalista weźmie pod uwagę wyniki badań, Twoje preferencje żywieniowe, a także dostępny budżet na przygotowanie posiłków.