Według najczęściej spotykanej definicji uzależnienie od pornografii jest rodzajem kompulsywnej aktywności seksualnej polegającej na wykorzystywaniu materiałów pornograficznych, pomimo negatywnych konsekwencji takiego zachowania dla zdrowia fizycznego, zdrowia psychicznego, relacji z innymi ludźmi lub dla sytuacji finansowej osoby dotkniętej tym uzależnieniem.
Pornografia
Pornografia w naszej cywilizacji była zawsze obecna. I zawsze kontrowersyjna. Jedni nie są nią zainteresowani, inni czują się przez nią zniesmaczeni, jeszcze inni oglądają ją w małych ilościach. Są wreszcie tacy, którzy robią to regularnie. Gdzie jednak leży granica, za którą zainteresowanie pornografią przeradza się w kompulsje lub uzależnienie?
Kompulsje a uzależnienie
Mianem kompulsji określamy wykonywanie powtarzających się czynności, których osoba je wykonująca nie chce wykonywać. Mogą to być proste czynności (np. skubanie, pocieranie ubrania), jak i bardziej skomplikowane zachowania (tzw. rytuały – np. dotyczącego stałego sposobu sprawdzania, czy wszystkie drzwi lub okna pozostają zamknięte). Kompulsje nie mają racjonalnego uzasadnienia, ale często ich efektem jest redukowanie stresu. Uzależnienie cechuje się także niemożnością zaprzestania określonego zachowania, nawet pomimo negatywnych konsekwencji. Różnica między kompulsją a uzależnieniem może wydawać się cienka. To, co je łączy, to brak kontroli danej osoby nad swoimi zachowaniami.
W którym momencie zaczyna się uzależnienie od pornografii?
Samo oglądanie pornografii i czerpanie z tego przyjemności nie oznacza jeszcze uzależnienia. O uzależnieniu możemy mówić, gdy pojawi się brak kontroli nad tym zachowaniem. A w ślad za tym negatywne konsekwencje. Jak więc poznać, że jest się uzależnionym?
1. Nie możesz przestać. Tym charakteryzuje się właśnie brak kontroli. Człowiek uzależniony od pornografii nie może przestać, mimo że chce i próbuje. Pojawienie się chęci zapanowania nad uzależnieniem i podjęcie takiej próby to ważny moment, w którym człowiek zdaje sobie sprawę z tego, że jest uzależniony.
2. Chcesz więcej. Uzależnienie może zabierać coraz więcej i więcej czasu. Odstępy pomiędzy oglądaniem pornografii mogą być coraz rzadsze. Coraz trudniej też może być wytrzymać bez. To wszystko powoduje, że nasilać się zaczną negatywne konsekwencje. Dla zdrowia fizycznego, psychicznego, dla relacji z bliskimi.
3. Tracisz zainteresowanie seksem. Uzależnienie od pornografii zmniejsza chęć na prawdziwy seks. Co gorsza, w oczach uzależnionego mężczyzny jego partnerka traci na atrakcyjności w porównaniu do aktorek porno. To może z kolei powodować kompleksy u partnerki, obniżać jej poczucie własnej wartości i tworzyć kolejne bariery we współżyciu. Z drugiej strony, nadmierne oglądanie pornografii powoduje też nierealistyczne oczekiwania wobec seksu. Człowiek uzależniony może oczekiwać, że współżycie w realnym świecie będzie wyglądać tak jak na filmie, a kiedy okaże się to nie do zrealizowania, jeszcze bardziej pogrąży się w swoim uzależnieniu.
4. Tracisz czas. Pornografia zabiera uzależnionemu coraz więcej czasu. Czasu, który można by było poświęcić na inne aktywności i którego potem brakuje. Uzależniony często planuje wykorzystywać swój czas w inny sposób, ale i tak ulega i poświęca go na oglądanie pornografii. Częstym objawem uzależnienia jest korzystanie z pornografii w sytuacjach ryzykownych (grożących przyłapaniem), np. w pracy. Często też uzależnienie ma negatywne skutki dla przebiegu kariery zawodowej, utrudnia osiąganie wyznaczonych sobie celów.
5. Czujesz złość. Negatywne konsekwencje uzależnienia dla psychiki czy dla relacji z bliskimi powodują złość. Z jednej strony może to być złość w sytuacjach, kiedy uzależniony chciałby „już teraz” sięgnąć po pornografię, ale z różnych przyczyn nie może. Z drugiej strony może to być złość na samego siebie. Na to, że nie można przestać. Często potem tą złość uzależniony wyładowuje na osobach ze swojego otoczenia. To jeszcze dodatkowo wzmaga błędne koło negatywnych konsekwencji uzależnienia od pornografii.
Jak zwalczyć uzależnienie od pornografii?
Przede wszystkim warto spróbować samemu zwalczyć swoje uzależnienie. Można przy tym zastosować pewne pomocne sposoby:
- usunąć pornografię i linki do pornografii ze wszystkich swoich urządzeń,
- stworzyć sobie plan, co robić wtedy, gdy pojawi się chęć sięgnięcia po pornografię,
- przypominać sobie – zwłaszcza gdy chce się znów sięgnąć po pornografię – jak niszczący wpływ na Twoje życie miała dotychczas,
- spróbować określić jakie czynniki mogą mieć wpływ na sięganie po pornografię – i starać się ich unikać, albo radzić sobie z nimi w inny sposób (np. ze stresem).
Terapia
Oczywiście w wielu przypadkach uzależnienie od pornografii jest na tyle głębokie, że bardzo trudno jest poradzić sobie z nim samemu. Wtedy warto udać się po pomoc do specjalisty, czyli do psychologa-seksuologa. Przede wszystkim pomoże on ustalić, jakie jest podłoże uzależnienia, oraz metody radzenia sobie z potrzebą sięgania po pornografię. Jeśli chcesz przestać, próbowałeś przestać, ale nie potrafisz, warto udać się po pomoc do specjalisty.
Więcej na ten temat: Seksuolog Warszawa