Nie ulega wątpliwości, że rozwój dziecka jest bardzo skomplikowanym procesem. Bywają sytuacje, w których ciężko rodzicom oszacować czy dane zachowanie jest jeszcze normą, czy wymaga interwencji. Szczególny niepokój budzą dziecięce zachowania seksualne, które jednak najczęściej wpisują się w prawidłowy rozwój psychoseksualny dziecka. Jakie sytuacje powinny wzbudzić uwagę rodzica i kiedy możemy mówić o nadmiernym zainteresowaniu seksualnością u dziecka?
Seksualność dzieci – zagadnienie, które często jest tematem tabu wśród rodziców
Przejawy dziecięcej seksualności, takie jak masturbacja czy ekshibicjonizm dziecięcy, budzą u większości rodziców niepokój, a nierzadko też zakłopotanie. Dzieci w oczach społeczeństwa nie mają nic wspólnego z seksualnością. Temat ten często spotyka się z niezrozumieniem, co nie tylko może prowadzić do pogłębienia problemów dziecka, ale także dysfunkcji w sferze seksualnej w dalszym życiu. Co dziwne, bywa, że nawet doświadczeni pedagodzy błędnie klasyfikują naturalne zachowania dziecka jako patologię.
Opinie psychologów są zgodne: dziecko jest istotą seksualną!
Warto na początku zapytać: czym w ogóle jest seksualność? Na próżno szukać jednej, konkretnej definicji, która w prosty sposób odpowiadałaby na to pytanie. Większość specjalistów twierdzi jednak jednogłośnie, że seksualność jest podstawowym elementem bycia człowiekiem. Większość społeczeństwa utożsamia seksualność jedynie z seksem i reprodukcją, jednak koncepcja ta obejmuje również identyfikację płciową, tożsamość i orientację seksualną czy intymność. Seksualność podlega zmianom przez całe życie człowieka, a wpływ na nią mają między innymi czynniki kulturowe, biologiczne, społeczne czy religijne.
W obecnych czasach badacze jednogłośnie twierdzą: człowiek jest istotą seksualną przez całe życie. Obyczaje panujące w naszej kulturze sugerują, że dziecko jest aseksualne, lecz jest to błąd. Seksuolodzy dziecięcy wskazują na cztery poszczególne fazy rozwoju psychoseksualnego dziecka, a pierwsze zachowania związane z seksualnością można zaobserwować już u kilkumiesięcznych maluchów. Pamiętajmy jednak, że seksualność dzieci związana jest z ich rozwojem poznawczym i starajmy się nie spoglądać na zachowania swojej pociechy przez pryzmat seksualności dorosłych.
Zaburzenia w rozwoju psychoseksualnym dziecka
Ekshibicjonizm czy masturbacja u dzieci często są postrzegane przez rodziców jako coś niewłaściwego, podczas gdy czynności te najczęściej nakierowane są na zaspokojenie ciekawości. Warto zachować zdrowy rozsądek, lecz jednocześnie bacznie przyglądać się wszelkim zmianom w zachowaniu pociechy. Z pewnością niepokój powinno wzbudzić nadmierne zainteresowanie się seksualnością u dzieci, a także niepokojące wzorce zachowań, które mogą świadczyć o zaburzeniach w rozwoju psychoseksualnym dziecka.
Więcej na ten temat: Ekshibicjonizm dziecięcy
Więcej na ten temat: Masturbacja dziecięca
Jakie zachowania seksualne u dzieci powinny budzić zaniepokojenie?
Na co szczególnie warto zwrócić uwagę? Stanowczej reakcji wymaga zaobserwowanie u dziecka zachowań seksualnych:
- krzywdzących innych poprzez użycie siły, poniżanie czy zastraszanie;
- autodestrukcyjnych i kompulsywnych, takich jak masturbacja instrumentalna prowadząca do urazów;
- charakterze uporczywym, takich jak ciągłe poruszanie tematów seksualnych w komunikacji, dotykanie intymnych części ciała innych osób czy naśladowanie czynności seksualnych;
- występujących między dziećmi, które różnią się wiekiem lub siłą fizyczną;
- wykorzystujących zwierzęta;
- nieadekwatnych do wieku i etapu rozwoju dziecka, wykraczających poza zachowania typowe dla wieku.
W przypadku zauważenia u swojej pociechy zainteresowania seksualnością, reakcja zawsze powinna być przemyślana i wyważona. Krzyk, ocenianie czy okazanie obrzydzenia mogą spowodować ukrycie pewnych czynności przez dziecko czy wręcz zaburzenie jego rozwoju. Podstawą powinien być spokojny dialog, który pozwoli wprowadzić pociechę w normy kulturowe i społeczne.
Problemy z nadmiernym zainteresowaniem seksualnością u dzieci nie powinny być bagatelizowane
Prawidłowa relacja rodzic-dziecko powinna opierać się przede wszystkim na rozmowie. Każdy niepokojący przejaw seksualności u dziecka warto z nim omówić, ponieważ może mieć on poważne podłoże. Nadmierne zainteresowanie seksualnością może świadczyć między innymi o kontakcie dziecka z materiałami dla dorosłych czy przypadkach przemocy seksualnej.
Niekiedy warto zwrócić się po pomoc do specjalisty
Obserwujesz u swojego dziecka zachowania, które mogą wskazywać na nieprawidłowości w rozwoju psychoseksualnym? A może nie potrafisz podjąć z nim rozmowy o seksualności i szukasz kogoś, kto rozwieje Twoje wątpliwości? Dobrze wtedy zwrócić się o poradę do doświadczonego seksuologa dziecięcego, który pomoże rozwiązać problem i jednocześnie uniknąć zaburzeń w sferze seksualności w późniejszym życiu. Seksuolog dziecięcy służy także poradą odnośnie prowadzenia z dzieckiem dialogu na krępujące nas tematy.