Wegańska dieta – wady i zalety

W ostatnich latach diety roślinne zdobywają coraz większą popularność. Decyzja o zrezygnowaniu z produktów pochodzenia zwierzęcego często jest poparta wieloma argumentami, w tym troską o dobro zwierząt i środowiska naturalnego. Pomimo tego, w społeczeństwie nadal krąży wiele przekłamań i mitów o diecie wegańskiej. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się bliżej wadom i zaletom tego sposobu odżywiania – być może warto zmienić swoje nawyki żywieniowe?

Weganizm bywa definiowany dwojako – dla jednych jest to jedynie sposób odżywiania się, z kolei dla innych oznacza on cały styl życia, który polega na rezygnacji z produktów pochodzenia zwierzęcego we wszystkich aspektach życia. Dieta wegańska jest niejako bardziej restrykcyjnym rozszerzeniem diety wegetariańskiej – jej zasady zakładają całkowite wyeliminowanie z codziennego jadłospisu mięsa (także ryb i owoców morza!), ale również jaj, mleka oraz nabiału. Weganie opierają swoją dietę jedynie na produktach pochodzenia roślinnego. Czy może mieć to swoje dobre strony?

Od pewnego czasu diety roślinne pozostają pod baczną uwagą naukowców z całego świata. Co jakiś czas docierają do nas nowe informacje, które stawiają weganizm w coraz lepszym świetle. Ten styl życia już dawno przestał nieść za sobą wyłącznie ideologiczne wartości – stał się prawdziwym fenomenem w świecie dietetyki i medycyny. Zalety diety roślinnej przekonały już prawie 3 miliony Polaków! Co można dzięki niej zyskać?

Pierwszą przesłanką do przejścia na weganizm często jest troska o środowisko. Liczne badania naukowe potwierdzają, że przemysłowa hodowla zwierząt przyczynia się w dużej mierze do negatywnych zmian klimatycznych. W długoletniej perspektywie przejście na dietę roślinną jest wyjątkowo korzystne, ponieważ uprawa roślin wiąże się z mniejszą eksploatacją środowiska i emisją zanieczyszczeń. Dieta wegańska przyczynia się między innymi do zmniejszania:

• śladu węglowego pożywienia;
• emisji gazów cieplarnianych;
• zużycia wody;
• erozji gleby.

Wszystko to przy jednoczesnym zwiększeniu powierzchni terenów uprawnych bez konieczności wylesiania.

Weganie nie są również obojętni na krzywdę zwierząt. Z tego właśnie powodu, duża część z nich decyduje się wprowadzić pozytywne zmiany we wszystkich aspektach życia, rezygnując ze skórzanej odzieży czy kosmetyków testowanych na zwierzętach.

Liczne badania kliniczne potwierdzają dobroczynny wpływ diet roślinnych, w tym diety wegańskiej, na układ sercowo-naczyniowy. Pozytywne oddziaływanie związane jest w dużej mierze z niższą zawartością nasyconych tłuszczów, soli, cukru i cholesterolu, przy zwiększonej podaży błonnika czy antyoksydantów.

Przejście na dietę wegańską może przynieść takie korzyści zdrowotne jak:

• obniżenie ciśnienia tętniczego krwi i zmniejszenie ryzyka nadciśnienia;
• obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego, frakcji LDL i trójglicerydów we krwi;
• zmniejszenie stresu oksydacyjnego;
• regulacja lepkości krwi i lepsze zaopatrzenie tkanek w tlen;
• zmniejszenie stopnia uszkodzenia śródbłonka naczyniowego, co zapobiega rozwojowi miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca.

Jelita nazywane bywają „drugim mózgiem” człowieka, ponieważ ich stan oddziałuje na wszystkie układy organizmu. Do plusów diety wegańskiej z pewnością należy zaliczyć jej dobroczynny wpływ na układ pokarmowy. Duża ilość pokarmu pochodzenia roślinnego wpływa regulująco na pracę jelit, pobudzając ich perystaltykę i przywracając prawidłowy rytm wypróżnień. Dieta wegańska charakteryzuje się dużą zawartością błonnika, co nie tylko niweluje zaparcia, ale w dłuższej perspektywie obniża ryzyko zachorowania na nowotwory jelita grubego.

Nie bez znaczenia jest także wpływ tej diety na mikrobiotę jelit. Badania wykazały, że rezygnacja z pokarmów pochodzenia zwierzęcego pozytywnie wpływa na rozwój dobroczynnych bakterii jelitowych, znacznie ograniczając ilość niekorzystnych drobnoustrojów. Przekłada się to między innymi na lepsze samopoczucie psychiczne (poprzez oś jelitowo-mózgową), odporność czy stan skóry.

Nadwaga oraz otyłość stanowią coraz większy problem w społeczeństwach krajów rozwiniętych. Stany te bezpośrednio wiążą się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób przewlekłych, a także z większą umieralnością ogólną. Badania wykazały, że dieta wegańska sprzyja utrzymaniu prawidłowej masy ciała. Statystycznie, weganie mają znacznie niższy wskaźnik BMI w porównaniu do osób regularnie spożywających mięso czy produkty odzwierzęce. Co ciekawe, przejście na dietę wegańską często wiąże się z redukcją wagi. Z publikacji naukowych wynika, że po 6 miesiącach prowadzenia tej diety, średni ubytek wynosi 7,5% masy ciała.

Odpowiedź na to pytanie jest prosta – dieta wegańska może mieć wady, gdy jest nieumiejętnie prowadzona. W przypadku różnorodnego, dobrze skomponowanego jadłospisu weganizm może być optymalnym sposobem żywienia na długie lata. Na jakie pułapki należy zwrócić szczególną uwagę, by dieta roślinna nie odbiła się negatywnie na zdrowiu i samopoczuciu?

Dieta wegańska może być zdrowszą alternatywą klasycznego stylu odżywiania, jednak kluczowym warunkiem jest jej prawidłowe zbilansowanie. Wegański jadłospis powinien być tak urozmaicony, by pokryć zapotrzebowanie na niezbędne składniki odżywcze. Należy mieć na uwadze, że niektóre niedobory mogą rozwijać się na długo po przejściu na dietę wegańską, dlatego należy regularnie monitorować stan swojego zdrowia. Badania wskazują, że weganie mogą być narażeni na deficyty:

• witaminy B12;
• witaminy D;
• kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3;
• żelaza;
• wapnia;
• cynku;
• jodu.

Chcesz przejść na weganizm, ale jesteś osobą początkującą w tematach dietetycznych? Najlepszą opcją będzie konsultacja u dietetyka, który pomoże Ci bezpiecznie wdrożyć nowy styl odżywiania i opracuje Twój jadłospis tak, by pokrywał zapotrzebowanie na wszystkie makro- i mikroelementy.