Jak wygląda pierwsza wizyta u seksuologa dziecięcego?

Zdarza się, że dzieci w toku rozwoju napotykają trudności związane z rozwojem seksualnym. Może to dotyczyć zarówno kilkulatków, jak również nastolatków. Chociaż seksualność dzieci przez wiele lat była jednym z tematów tabu, dzisiaj jesteśmy dużo bardziej świadomi problemów, jakie mogą się z nią wiązać. W jakich sytuacjach warto zgłosić się z problemem do lekarza? Jak wygląda pierwsza wizyta u seksuologa dziecięcego? Czy można się do niej przygotować?

Dziecko podobnie jak każdy inny człowiek jest istotą seksualną. Dzieciństwo to bardzo ważny czas w rozwoju psychoseksualnym. To właśnie wtedy rozpoczyna się rozwój podobnych zachowań.

Ekspresja seksualna to coś, co przejawia praktycznie każde dziecko. W zależności od konkretnego przypadku może pojawić się ona wcześniej lub później. Wielu rodziców stara się ukryć przed sobą fakt, że ich dziecko okazuje seksualność. Nie jest to najlepsze rozwiązanie, ponieważ takie zachowania u dziecka budzą w nim silne emocje i wiążą się z rozwojem poznawczym. Jeżeli przybierają zbyt silną formę, konieczna jest specjalistyczna pomoc.

Dziecięce zachowania seksualne możemy podzielić na cztery podstawowe kategorie. Jeżeli ekspresja seksualna w zakresie któregokolwiek z nich jest zbyt silna, nie lekceważ problemu.

Jedną z podstawowych form ekspresji u dzieci jest masturbacja. Ma ona miejsce wtedy, gdy dziecko stymuluje własne ciało w okolicach erogennych, wywołując u siebie uczcie przyjemności. Masturbacja dziecięca to jedno z pierwszych doświadczeń na tle seksualnym, jakie zwykle mają dzieci. Jest to również droga do odkrycia własnego działa.

Masturbowanie się w młodym wieku jest naturalne i zwykle przemija. Jeżeli jednak przerodzi się w masturbację eksperymentalną, podczas której dziecko używa przedmiotów do osiągnięcia przyjemności, może wywołać negatywne konsekwencje zdrowotne. Masturbacja może również pełnić funkcję mechanizmu nagradzania i być stosowana w celach pozaseksualnych. W takim przypadku potrzebna jest jak najszybsza reakcja ze strony rodziców!

Zachowania tego rodzaju polegają na wyrażaniu treści, które są bardzo trudne dla dziecka lub zakazane. Ekspresja może następować poprzez rysunki, lepienie z plasteliny, wierszyki, wyliczanki z tajemniczymi słowami. Dzięki nim dziecko może ukazać siebie jako istotę seksualną – może np. rysować siebie lub rodziców z zaznaczonymi narządami płciowymi. Dla małych dzieci jest to często jedyny sposób na to, by wyrazić, co je zainteresowało. Twórczość jest ważnym źródłem informacji dla opiekuna o tym, co pociecha myśli i na jakim etapie się znajduje. Jeżeli rysunki są niepokojące, może świadczyć to o zaburzeniach seksualności.

Do kolejnej grupy zachowań seksualnych u dzieci należy tzw. aktywność orientacyjna. Celem zachowań orientacyjnych jest odkrycie różnic płciowych u kobiet i mężczyzn. Dziecko obserwuje ciało, jego budowę, klasyfikuje się do jednej z grup. Jego ciekawość może prowadzić do ekshibicjonizmu dziecięcego, objawiającego się podglądaniem dorosłych oraz pokazywaniem własnych narządów płciowych, fetyszyzmem dziecięcym, czyli pobudzaniem się przy pomocy ukradzionych ubrań oraz bielizny, bądź froteryzmem dziecięcym, czyli ocieraniem się o dorosłych. Zachowanie orientacyjne to również wiele niewygodnych dla opiekunów pytań, np. tych dotyczących narządów płciowych, współżycia itp.

Zachowania seksualne u dzieci to zjawisko naturalne i zwykle ma ono charakter czasowy. Czasami jednak mogą budzić one wątpliwości u rodziców lub opiekunów. W takim przypadku najlepszym rozwiązaniem jest specjalistyczna ocena dokonana przez psychologa-seksuologa dziecięcego. Jeżeli zachowania seksualne są typowe, często rozwiązaniem problemu pozostaje psychoedukacja rodziców. Wówczas dziecko nie musi przechodzić terapii. W takim przypadku to właśnie opiekunowie potrzebują porad ze strony specjalisty. W rozmowie z seksuologiem dziecięcym mogą dowiedzieć się, jak reagować w danej sytuacji oraz w jaki sposób rozmawiać z dzieckiem o seksualności.

W przeciwieństwie do wielu innych rodzajów terapii, pierwsze wizyta u psychologa dziecięcego nie wymaga obecności dziecka. Jest to czas rozmowy lekarza z rodzicem, obojgiem rodziców lub opiekunem. Obecność dziecka podczas tej rozmowy mogłaby wręcz niekorzystnie wpłynąć na dziecko (które słuchając, co mówi rodzic, mogłoby by jego słowa odebrać jako krytykę względem siebie lub wręcz niezadowolenia rodzica z tego, jakie dziecko jest) oraz na rodzica (który w obecności dziecka mógłby być bardziej skrępowany w opisywaniu problemu). Podczas tej rozmowy dyskutowane są problemy, z jakimi zmaga się pociecha. Seksuolog pyta m.in. o stan zdrowia, ogólne samopoczucie, przykłady zachowań seksualnych.

Kolejna wizyta odbywa się już w obecności dziecka. Seksuolog dziecięcy dokonuje diagnozy i proponuje sposób rozwiązania problemu. Przekaże rodzicom, jak pracować z dzieckiem w domu w tym trudnym dla niego okresie życia. Pozwoli zrozumieć opiekunom, co przeżywa ich pociecha oraz jakie jest źródło niepokojących zachowań. Oczywiście warunkiem do tego jest zbudowanie przez seksuologa odpowiedniej relacji z dzieckiem. Aby podjąć rozmowę o swoich emocjach i uczuciach, dziecko musi czuć się bezpiecznie i komfortowo. Z tego powodu seksuolog dziecięcy zwykle potrzebuje kilku spotkań, aby wykonać swoje zadanie, a trzeba też pamiętać, że liczba wizyt zawsze zależeć będzie od konkretnego przypadku.

Wizyta u seksuologa to pierwszy krok w leczeniu zaburzeń seksualnych u dziecka. Dzięki rozmowie w przyjezdnej atmosferze z doświadczonym psychologiem, specjalizującym się w problemach seksualnych u najmłodszych, dziecko nie stresuje się i z czasem staje się coraz bardziej otwarte. W zależności od tego, jak poważne są zaburzenia, z jakim się zmaga, terapia seksuologiczna może opierać się głównie na pracy w domu z rodzicami lub dodatkowymi sesjami u specjalisty. Poważniejsze zaburzenia wymagać będą częstszych wizyt u seksuologa dziecięcego.