Depresja

Zaburzenia depresyjne dotykają coraz więcej osób na całym świecie. Zwykle przychodzą niespodziewanie i bardzo trudno jest nam sobie z nimi poradzić samodzielnie. Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że depresja jest obecnie jedną z najczęstszych przyczyn zgonów. Dlaczego tak jest? Czy istnieje na nią skuteczne lekarstwo?

Wiele osób błędnie utożsamia depresję z odczuwaniem smutku. W rzeczywistości jest to dużo głębszy problem, którego objawy są znacznie bardziej złożone.

Depresja to zespół zaburzeń nastroju oraz aktywności. Utrzymują się one przez długi czas i są one wielkim obciążeniem dla chorego. Wywierają wpływ na jego codzienne życie oraz funkcjonowanie w społeczeństwie.

Zaburzenia depresyjne mają charakter długotrwały. Przez wiele miesięcy wyniszczają organizm i skutecznie zniechęcają do kontaktu z innymi. Powodują zamknięcie w sobie, smutek oraz chroniczny brak chęci do życia. Dodatkowo chorzy często spotykają się z niezrozumieniem – zdrowym osobom trudno jest pojąć, jak depresja zmienia człowieka oraz zwykle nie wiedzą, jak pocieszyć osobę z depresją.

Depresja to złożone zaburzenie, które może wystąpić z wielu powodów. Do jej najczęstszych przyczyn zaliczamy:

• czynniki endogenne– są to wrodzone cechy, które mogą doprowadzić do rozwoju. Chociaż bardzo trudno wskazać jednoznaczne przyczyny zburzeń depresyjnych, naukowcy wskazują na dziedziczność;
• czynniki egzogenne– przyczyny zewnętrzne, które mogą wpłynąć na pojawienie się choroby. Zazwyczaj są to niespodziewane stresogenne sytuacje, traumatyczne wydarzenia lub choroba somatyczna;
• choroba może pojawiać się u chorego w połączeniu z innymi poważnymi zaburzeniami. Pacjenci, którzy zmagają się z uzależnieniami, problemami z odżywianiem oraz nerwicą bardzo często przejawiają również stany depresyjne.

Jak już wspominaliśmy, depresja to bardzo złożone zaburzenie. Z tego względu nie istnieje jeden sposób klasyfikacji i podziału. Nawet lekarze często nie są w stanie jednoznacznie określić, na jaki rodzaj choruje pacjent.

Jednym z najczęściej występujących rodzajów jest depresja endogenna, zwana również depresją dużą lub jednobiegunową. Do jej przyczyn zaliczamy opisane wcześniej czynniki endogenne – wynika ona z zaburzeń w funkcjonowaniu układu nerwowego i zwykle wymaga leczenia farmakologicznego. Odpowiednie leki oraz psychoterapia są w stanie przywrócić prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego pacjenta. Chory na depresję endogenną odczuwa głęboki smutek i jest obojętny w kontaktach z innymi. Ma problemy z pamięcią, koncentracją i może mieć myśli samobójcze.

Dużo trudniejszym w diagnozie rodzajem choroby jest depresja maskowana. W jej przebiegu nie pojawiają się charakterystyczne dla innych rodzajów zaburzeń depresyjnych objawy. Chory nie odczuwa smutku ani przygnębienia. Cierpi natomiast na problemy takie jak bóle głowy oraz brzucha, zaburzenia snu, zaburzenia seksualne, zaburzenia odżywania czy zaburzenia cyklu miesiączkowego. Może odczuwać stany lękowe, np. napady paniki, duszności, nadciśnienie. Objawy depresji nasilają się pod wpływem trudnych wydarzeń życiowych i słabną lub ustępują pod podaniu leków przeciwdepresyjnych.

Należy do jednego z cięższych rodzajów choroby. Pacjenci żyją w ciągłym stresie i napięciu związanym z poczuciem niebezpieczeństwa. Odczuwany lęk, który towarzyszy im praktycznie przez cały czas, sprawia, że bez przerwy są silnie pobudzeni i drażliwi. Ze względu na duże napięcie pacjenci mogą być niebezpieczni dla siebie oraz dla innych. Bardzo często przejawiają myśli samobójcze. Najskuteczniejsze leczenie w przypadku chorych na depresję lękową polega na zastosowanie środków farmakologicznych.

Częstą przypadłością po porodzie jest baby blues, czyli tzw. smutek poporodowy. Występuje on u większości świeżo upieczonych mam i trwa kilka dni. Jest efektem zmian hormonalnych w organizmie kobiety i przechodzi samoistnie. Dużo gorzej, gdy stan przedłuży się i przerodzi w depresję poporodową. Oprócz innych objawów, charakterystycznych dla depresji, zaburzenie obejmuje obawy związane z wychowaniem dziecka. Kobieta w tym stanie może nie wyrażać zainteresowania swoją pociechą, a w sytuacjach skrajnych jest nawet zdolna zrobić dziecku krzywdę. Leczenie depresji poporodowej zwykle obejmuje terapię u psychologa lub psychiatry.

Ostatnim z rodzajów depresji, na jaki chcielibyśmy zwrócić uwagę, są zaburzenia sezonowe afektywne (ang. SAD – Seasonal Affective Disorder), czyli tzw. depresja sezonowa. Jest to zespół objawów, które wywołane są skróceniem się dnia. Występują późną jesienią oraz zimą i zwykle trwają krócej niż 5 tygodni. Osoby cierpiące na SAD skarżą się na uczucie senności przy jednoczesnych kłopotach ze snem, brak energii, a także zwiększony apetyt. Chorzy odczuwają huśtawkę nastrojów.

Szacuje się, że ponad połowa chorych na depresję nie zgłasza się po pomoc do specjalisty. Niestety świadomość tego, jak poważne są konsekwencje depresji, wciąż jest w naszym społeczeństwie niewielka. Nieleczona może wywołać nieodwracalne konsekwencje, w tym samobójstwo chorego.

W zależności od rodzaju depresji oraz stanu jej zaawansowania, leczenie może obejmować psychoterapię lub leczenie środkami farmakologicznych. Pierwsze efekty terapii widać zwykle po dwóch tygodniach od jej rozpoczęcia. Całkowite ustąpienie stanów depresyjnych trwa zwykle od 2 do 3 miesięcy. Stosowanie leków przynosi poprawę u ponad połowy pacjentów. Antydepresanty są jednak obciążeniem dla organizmu i mogą być uzależniające.

Dużą skuteczność w leczeniu depresji ma psychoterapia. Trwa ona zwykle przynajmniej kilkanaście tygodni i obejmuje sesje terapeutyczne, podczas których pacjent uczy się, w jaki sposób radzić sobie z problemami psychicznymi. Sesje z psychoterapeutą to okazja do pracy nad kontrolą emocji, samozrozumieniem oraz do rozmowy o obawach. Psychoterapia pozwala osiągnąć równowagę emocjonalną i przygotowuje do powrotu do życia społecznego.

Więcej na ten temat: Psychoterapia